Wat is het verschil tussen de houding en bouw van het paard?
De onwetendheid bij paardenmensen over het paardenlichaam is al enorm. Met name ook de kennis over het verschil tussen de houding en bouw van een paard ontbreekt. Veel ruiters denken dat hun paard 'gewoon zo' gebouwd is of dat hun paard zich zo gedraagt omdat 'hij gewoon zo is'. Maar dat is in heel veel gevallen compleet onterecht. En dat komt omdat er veel wordt weggewuifd als 'natuurlijke scheefheid' terwijl dit in werkelijkheid signalen van blokkades en compensatiepatronen zijn.
Met regelmaat post ik op mijn facebookpagina voor en na foto's van paarden die een behandeling zijn ondergaan. Het verschil is vaak enorm, maar toch krijg ik vaak reacties hierop zoals; ik zie geen verschil, het is niet te beoordelen want het paard staat anders, er wordt expres een vertekend beeld gegeven of de achtergrond is anders. Je kunt je afvragen waarom het gebrek aan inzicht in dit stuk zo aanwezig is terwijl het juist zoveel verteld over het welzijn van een paard. Daarom wil ik je in dit artikel uitleggen, wat het verschil is tussen houding en bouw. Hoe kun je dat zien, en wat verteld het over je paard?
Het verschil is eigenlijk heel eenvoudig uit te leggen. De bouw van een paard is hetgeen wat je niet kunt veranderen, denk hierbij bijvoorbeeld aan de lengte van de botten, het aantal botten, de grootte van de botten, botdichtheid, haarkleur, grootte van de oren en neusgaten. Dit zijn kenmerken die moeten worden meegenomen bij het fokken van een paard.
Door een groot gebrek aan kennis over het verschil tussen de bouw en houding van een paard wordt er echter nog veel gekeken naar houding als zijnde bouw. Onterecht en doodzonde, want hier valt nog ontzettend veel winst te behalen met het oog op paardenwelzijn.
De houding van een paard is namelijk wel veranderbaar. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een onderhals, welke je in veel gevallen weg kunt trainen. Maar kenmerken zoals, korte hals, afwijkende beenstanden, overbouwd worden vaak voor bouw aangezien. 'Verkeerde bouw' is dus eigenlijk houding en dus veranderbaar... Dat is het goede nieuws 😉
Voordat je zelf je paard goed kunt beoordelen is het belangrijk dat je het verschil goed begrijpt. Dit vereist een iets andere blik op je paard dan dat je hoogstwaarschijnlijk gewend bent. Laten we eerst nog wat verder in gaan op de bouw van een paard.
BOUW: Dit kun je niet veranderen aan je paard 👇
De bouw van je paard kun je dus niet veranderen. Onder bouw vallen de genetische waarden die worden doorgegeven in de fokkerij zoals bijvoorbeeld:
Je snapt natuurlijk ook wel dat je paard niet ineens een andere kleur wordt. Of dat de ogen niet kunnen verplaatsen naar het bekkengebied. Dus ik ga er vanuit dat je me tot zover aardig kunt volgen. Laten we dan nu eens gaan kijken naar de houding van het paard.
HOUDING: Dit kun je wel veranderen aan je paard 👇
Je kunt dus wel invloed uitoefenen op de houding van je paard. Waarschijnlijk wist je dit al wel omdat ieder paard dat getraind wordt steeds iets veranderd van lichaamshouding. De houding van een paard verteld heel veel over de balans waarin het paard verkeerd. Je paard zal vrijwel altijd een houding aannemen die voor hem/haar het meest comfortabel is. Hieronder heb ik een aantal voorbeelden geplaatst van houdingen die een paar kan gaan aannemen wanneer de balans is verstoord:
Hoe komt het dat een paard een andere houding aan gaat nemen?
Deze vraag is eenvoudig te beantwoorden. Een paard zal een andere houding aannemen doordat hij begint met compenseren. Compenseren betekend een pijnlijke plek ontlasten door een plek elders in het lichaam meer te belasten. Zo zorgt een paard ervoor dat hij kan overleven. Een compensatiepatroon is bij ieder paard verschillend en heeft te maken met wat het paard precies heeft meegemaakt. Bij veel paarden begint dit al op jongere leeftijd. Om een voorbeeld te noemen: Denk eens aan een veulen dat voor het eerst een halster om krijgt. Ze gaan eerst altijd tegen de druk in (mits dit door mensen voorkomen wordt). Maar ook ongelukjes of correctie tikken tijdens de opvoeding. Een merrie die haar veulen even flink corrigeert, of een veulen dat tijdens het spelen onderuit gaat. Dan hebben we het nog niet over de opfokperiode waarin de meeste paarden in kuddes opgroeien en in die periode wel eens een koprol maken, een keer vallen of onderuit gaan. In de sloot vallen, een trap krijgen van een soortgenoot, zich stoten of bezeren aan omheiningen.
Zelfs de allerkleinste ongelukjes kunnen een grote invloed hebben op het lichaam maar zeker ook het gedrag van een paard. Het gevaar dat hierin schuilt is dat je dus niet altijd direct iets merkt. Een paard hoeft geen open wonden te hebben om een compensatiepatroon op gang te brengen dit gaat vaak heel geleidelijk. Compensatie zou je kunnen zien als een soort sluipmoordenaar. Juist doordat dit proces heel geleidelijk gaat, merk je het als eigenaar pas op als er grotere veranderingen plaatsvinden in je paard. Dit kan zijn in beweging of dat je paard zich anders begint te gedragen. Je paard zal zich ook zo lang mogelijk staande proberen te houden, juist vanwege dat natuurlijke instinct.
Maar liefst 98% van onze paarden is compenserende. Natuurlijk zit er variatie in de mate waarin een paard compenseert. Bij het ene paard is dit meer als bij het andere paard. Dit wordt veroorzaakt door de volgende factoren:
Deze factoren zorgen ervoor dat een paard begint met compenseren. Met vier benen zijn paarden meesters in het compenseren en hun natuurlijke instinct zorgt ervoor dat een paard hier jarenlang (vaak) ongemerkt mee kan blijven doorlopen. Doordat onze paarden prooidieren zijn en dus ook vluchtdieren zullen ze altijd zolang mogelijk proberen om te blijven lopen. Ze moeten immers altijd op de vlucht kunnen slaan wanneer er gevaar dreigt. Wanneer ze dus niet meer kunnen lopen dan betekend dit voor een paard opgegeten worden. Zo werkt het althans in de natuur. Je kunt hieruit dus concluderen dat zelfs als je paard blijft lopen dat dit niet betekend dat jouw paard in balans is.
Oorzaken waardoor een paard uit balans raakt en begint met compenseren:
Eerder in dit artikel heb ik al een aantal dingen benoemd waardoor een paard begint met compenseren. Hieronder vind je nog een aantal voorbeelden welke compensatie tot gevolg kunnen hebben.
Ieder paard heeft wel iets van alle bovenstaande opties meegemaakt. Dat is ook waarom het percentage compenserende paarden zo ontzettend hoog is. In de natuur heeft een paard allerlei kruiden tot zijn beschikking om het lichaam te kunnen genezen, naast de vrije beweging welke het zelfherstellend vermogen in vorm houdt.
Zelfs nu we meer en meer te weten komen over onze paarden is onze kennis over zaken als kruiden en planten met een genezende werking nog vrijwel nihil. De manier waarop we paarden houden maakt steeds meer verandering door. Vrije beweging en onbeperkte voeding maken steeds meer een onderdeel uit van goed management. Daarnaast zijn er in de afgelopen jaren ook diverse behandelingen ontwikkeld om onze paarden te helpen compensatiepatronen te doorbreken en zo kunnen we onze paarden helpen om ze van opgelopen schade te ontdoen. Dat is denk ik ook onze plicht als paardeneigenaar, ruiter of trainer om alles inclusief training in zo goed mogelijke banen te leiden.
Hoe kom je erachter of jouw paard uit balans is?
Wanneer een paard uit balans is geraakt dan kun je dit herkennen aan heel veel verschillende signalen. Ik heb hieronder een hele rij opsommingen gezet van situaties die aanduiden dat jouw paard compenserende is. Wanneer je dus één of meerdere dingen herkent, dan is het aan te raden om dit aan te pakken zodat je risico's op blessures, verschillende vormen van hoofdpijn en zelfs headshaking kunt voorkomen bij je paard.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van situaties die weergeven dat een paard uit de natuurlijke balans is geraakt. Laat ik voorop stellen dat dit niets met natuurlijke scheefheid te maken heeft. Dingen die je normaal zou omschrijven als natuurlijke scheefheid zijn dus eigenlijk signalen van compensatiepatronen. Ik hoop dat ik dat door middel van dit artikel duidelijk heb gemaakt voor je.
4 Tips om inzicht te krijgen in het welzijn van je paard.
Zorg dat je ieder kwartaal (dus eens per drie maanden) de volgende stappen doorloopt. Zo kun je veranderingen waarnemen, de ontwikkeling van je paard bijhouden en daardoor ook het welzijn van je paard goed blijven monitoren. En dat is weer belangrijk om goed te kunnen bijsturen.
Maak een bewegingsanalyse van je paard
Maak een video van je paard waarin je je paard in een rechte lijn van je af laat stappen en zoveel mogelijk op eigen benen laat lopen. Zorg dat je minstens een lijn van 15 meter loopt, en laat je paard vervolgens draaien en loop dezelfde rechte lijn terug richting de camera. Net voor de camera draai je je paard weer om en doe je dit met een bocht de andere kant op zodat je beide draaien in beeld hebt gebracht. Vervolgens herhaal je dezelfde lijn nogmaals. Je hebt dan dus minstens 2 rechte lijnen op beeld met de draaien naar beide kanten 2 keer op beeld staan. Vervolgens ga je de video bekijken en kijk je naar het verschil in beweging aan de linkerzijde en rechterzijde van je paard.
Om deze video te maken heb je dus wel hulp nodig van een partner of stalgenootje.
Doe een houdingsanalyse
Maak een standfoto van je paard waarbij je paard in de open stand staat. Dat wil zeggen dat de benen aan de zijde van de fotograaf het verst uit elkaar staan. (Dit noemen we de open stand). Vervolgens analyseer je de lichaamshouding van je paard en kijk je naar wat er op valt en welke tekenen wijzen op compensatie. Zo kijk je naar:
De verhouding tussen de voorhand, middenhand en achterhand.
De stand van het achterbeen
Het verloop van de bovenlijn
De richting van het borstbeen
Stand van de schouder en het voorbeen
De vorm van de hals
En de overgang van de hoofd/hals.
Bekijk de symmetrie
Maak een foto van het hoofd van je paard. Deze foto dient recht van voren genomen te worden, met
daarbij de voorpluk van je paard naar achteren. Zorg voor een duidelijke foto
met de juiste belichting. Zodra je deze foto hebt genomen kun je aan de slag
met de opdracht:
Vervolgens ga je een aantal lijnen trekken.
· Allereerst een lijn boven de oren van je paard.
· De volgende lijn boven het kaakgewricht van je paard
· Dan een lijn boven de ogen
· Een lijn onder de ogen
· Een lijn onder de jukbeenderen
· Een lijn boven de neusgaten
· Een lijn onder de neusgaten.
· Dan nog één laatste verticale lijn in het midden van het hoofd van je paard.
Zodra je dit hebt gedaan ga je kijken naar de volgende punten:
· Oren
· Kaakgewricht
· Ogen
· Jukbenen
· Neusgaten
Let hierbij op of hierin verschil zit tussen de linkerzijde en de rechterzijde van het hoofd van je paard. (Vanuit het paard uit gezien) Iedere millimeter scheefheid laat zien dat je paard compenserende heeft en wellicht zelfs ook hoofdpijn heeft.
Test de balans
Zorg dat je ook steeds de balans van je paard test door om de beurt de voorbenen voor een halve minuut op te tillen. Kijk vervolgens naar het diagonale achterbeen en houdt het bekkengebied in de gaten. Begint je paard te wiebelen of verplaatst hij/zij zijn diagonale achterbeen? Dan betekend dit dat je paard compenseert. Herhaal deze test aan beide zijdes van het paard.
Nu is het wellicht nog lastig voor je om te ontdekken waar je precies op moet letten en wat dit nu precies verteld over je paard en hoe deze compenseert. Dat realiseer ik me ook terwijl ik deze opdrachten uitschrijf. Het is ook zeker niet in één antwoord samen te vatten want er is ontzettend veel wat het lichaam van je paard je verteld. Het is ook vooral een kwestie van je oog trainen. Juist door ieder kwartaal deze stappen te doorlopen leer je steeds meer zien en zie je ook hoe jouw paard zich ontwikkeld. Daarbij logisch nadenken en beredeneren waar je tegenaan loopt in de training helpt ook. Zo kun je ook steeds de verbanden gaan leggen en ga je je paard ook zeker beter begrijpen.
Ik denk dat het heel belangrijk is dat er meer kennis komt bij paardeneigenaren, ruiters en trainers over dit onderwerp. Dit is de voornaamste reden dat ik een online training heb ontwikkeld waarin ik je meeneem in dit hele proces. In de eerste module van deze online training gaan we jouw paard helemaal in kaart brengen in een Blueprint. Ik leer je stap voor stap waar je op kunt letten en wat dit verteld over je paard. Vervolgens gaan we in de 2e module aan de slag met het doorbreken van de compensatiepatronen door middel van massage. Er is namelijk heel veel wat je als eigenaar zelf al kunt ondersteunen en doen voor je paard. Naast de nodige professionele consulten. Je ontvangt hierin massagetechnieken voor over het gehele lichaam van je paard. Van de neus t/m de staart. In Module 3, ga ik je helpen in het andere belangrijke aspect dat veel invloed heeft op je paard. De training. We gaan aan de slag om een passend trainingsschema te ontwikkelen, en ik leer je hoe je op een paard-vriendelijke manier je paard heel effectief kunt trainen met eenvoudige oefeningen.
Via deze link vind je alle informatie over de online training en wat je daarvan kunt verwachten.
Dit artikel is geschreven door Janneke Zijderveld, de oprichter van Ruiterbewust.
Janneke is gespecialiseerd in het behandelen van paarden met hoofdpijn waaronder je bijvoorbeeld klachten als (extreme) spanning, afwijkend gedrag en headshaking kunt verstaan.
Daarnaast zet Janneke zich in om meer bewustzijn te brengen bij ruiters over het welzijn van hun paarden zodat hoofdpijnklachten maar ook blessures ter gevolg van overcompensatie voorkomen kunnen worden.
Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws rondom Ruiterbewust? Meld je dan aan voor het gratis E-zine of volg de social media kanalen.
Meld je aan om wekelijkse tips en inzichten te ontvangen over paardenwelzijn!
5 replies to "Wat is het verschil tussen de bouw en de houding van je paard?"
[…] aan het compenseren is. En door een gebrek aan kennis over het verschil tussen bouw en houding (waar ik al eerder een blog over schreef) kom je er vaak achter als je paard ook al daadwerkelijk een peesblessure heeft […]
Goede morgen,
Mijn vraag wat is nou precies het “Biljarderen” . Is dit een afwijking of een compensatie. wat is er aan te doen als het een compensatie is.
Mvrgrt,
Adrie
Hallo Adrie,
Bedankt voor je vraag! Biljarderen is een gevolg van een bewegingsbeperking. Het paard kan niet de volledige beweging maken en afwikkelen waardoor andere plekken anders en wellicht overbelast gaan worden. Het is dus in feite een compensatie. Als je te maken hebt met een paard dat dit vertoond dan is het belangrijk dat de compensatiepatronen uit het lichaam worden gehaald. Compensatiepatronen worden veelal veroorzaakt door spanningen in het bindweefsel. Bindweefsel heeft de eigenschap spanning te kunnen vasthouden. Gelukkig kan door middel Cranio Sacraal Therapie deze spanning uit het bindweefsel gehaald worden waardoor spieren weer zacht en soepel worden, wervels weer terug naar hun plek kunnen en het zenuwstelsel en de organen weer hun werk kunnen gaan doen. Voor meer informatie over cranio sacraal therapie verwijs ik je door naar de pagina Happy Athlete. Op deze pagina vind je wellicht andere dingen die je herkent, kun je een video bekijken waarin ik uitleg wat cranio sacraal therapie inhoud en kun je eventueel een afspraak maken.
[…] Omdat het gehele lichaam met elkaar in verbinding staat door bindweefsel, kan dit betekenen dat de klacht en de oorzaak van locatie in het lichaam kunnen verschillen. Bijvoorbeeld : Je paard wordt getrapt door een ander paard op de ribben, maar de klacht uit zich in bijvoorbeeld je aanleuning. Dit maakt het voor de paardeneigenaar extra lastig om te beoordelen in hoeverre het ritme is verstoord. Allereerst is het belangrijk dat je het verschil leert zien tussen de bouw en de houding van je paard. Ik heb hier eerder een blog over geschreven! KLIK hier om die te lezen […]
[…] Omdat het gehele lichaam met elkaar in verbinding staat door bindweefsel, kan dit betekenen dat de klacht en de oorzaak van locatie in het lichaam kunnen verschillen. Bijvoorbeeld : Je paard wordt getrapt door een ander paard op de ribben, maar de klacht uit zich in bijvoorbeeld je aanleuning. Dit maakt het voor de paardeneigenaar extra lastig om te beoordelen in hoeverre het ritme is verstoord. Allereerst is het belangrijk dat je het verschil leert zien tussen de bouw en de houding van je paard. Ik heb hier eerder een blog over geschreven! KLIK hier om die te lezen […]