De 3 meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn bij paarden.

Er zijn behoorlijk wat paarden die rondlopen met een flinke dosis hoofdpijn. Hoofdpijn ontstaat natuurlijk niet zomaar. Dat ontstaat door gebeurtenissen die een paard meemaakt. Daarom leek het me goed om de 3 meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn bij paarden met je te delen in dit artikel.

 Eén van de meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn bij het paard is door hangen aan het halster. Vrijwel ieder paard is wel eens een keer tegen de druk van het halster ingegaan. Vaak begint dit al wanneer je een paard als veulentje voor de eerste keren een halster omdoet. Een veulen zal altijd tegen de druk in willen gaan. Vroeger werden veulens vaak vastgezet aan een halster zodat ze leerden om vast te staan. Ook nu komt dat nog regelmatig voor, al wordt dit over het algemeen nu wel iets beter begeleidt. Los daarvan, een veulen zal tegen de druk ingaan want dat zit in z’n natuur.

Hoe jonger het veulen is, hoe groter de schade die het brengt wanneer het een keer flink tegen die druk ingaat. Dat heeft er mee te maken dat het bot van het achterhoofd in eerste instantie nog uit 4 delen bestaat. Nadat een veulen 2-3 maanden oud is, zullen de eerst twee delen met elkaar gaan fuseren. Dat wil zeggen aan elkaar groeien. Zijn die botdelen nog niet aan elkaar gegroeid, en een veulen gaat flink hangen, dan heeft dit dus invloed op hoe deze botdelen aan elkaar groeien. Daarnaast kan het zelfs de vorm van het bot beïnvloeden omdat zeker in de eerste weken alles nog wat uit moet harden. Probeer daarom hangen aan het halster als veulen zo veel mogelijk te voorkomen. Want dit botdeel is essentieel en hierdoor lopen zenuwen vanuit de hersenen door naar de rest van het lichaam. 

Je wilt dus niet dat dit wordt verstoord omdat dit naast een flinke dosis hoofdpijn ook allerlei andere problemen kan veroorzaken. Ook na de veulentijd komt hangen aan het halster nog regelmatig voor. Een paard dat vaststaat, schrikt en en gaat hangen. Zeker als een halster niet breekt, dan zorgt dit ervoor dat er veel druk op het hoofd, de nek en de hals ontstaat. Er ontstaat hierdoor niet alleen hoofdpijn, maar het kan op de langere termijn ook zorgen voor problemen als; slijmbeurs ontstekingen, artrose en incorrect lichaamsgebruik. De schade slaat zich op in het bindweefsel van het paard en dat beïnvloedt echt alles in het lichaam. Denk hierbij aan spieren, wervels maar ook het zenuwstelsel en de organen.  

Je begrijpt de impact is enorm, en kunt je wellicht ook wel voorstellen waarom deze thuishoort in het rijtje van de 3 meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn bij paarden.

Nog een gebeurtenis die thuishoort in het rijtje van de 3 meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn bij paarden is... de tandarts. Laat ik voorop stellen, je paard heeft een goede tandarts nodig die ervoor zorgt dat het gebit netjes op elkaar aan blijft sluiten en functioneel blijft. Het is dus niet zo dat je zonder een tandarts kunt. Maar de manier waarop het gebit van je paard behandeld wordt is van groot belang.

Vandaag de dag zie ik met name bij paarden het headshaking-syndroom een enorme toename in schade aan gebit door gebitsbehandelingen. Laat me je uitleggen hoe dat komt.

Er wordt steeds vaker op een elektrische manier gewerkt, en nu scheelt dat natuurlijk enorm voor de tandarts zelf, want hun werk wordt daarmee een stuk minder intensief.  Dit heeft helaas ook een keerzijde. Er wordt vaak teveel van het gebit weggeslepen waardoor het gebit te glad wordt en te gepolijst.  In sommige gevallen zelfs spiegelglad en dit zorgt voor een hele reeks aan problemen. Zo sluit het gebit bijv. niet meer goed aan.  De bovenste kiezen maken geen contact meer met de onderste kiezen. Dit zorgt ervoor dat het kaakgewricht geen stabiliteit meer heeft vanuit het gebit. Dit heeft niet alleen een impact op het kaakgewricht, maar op het totale lichaam. 

Een gebit hoort op elkaar aan te sluiten in een hoek van 10-15 graden., dit noemen we inclinatie. Dat zorgt voor het balanceren van het kaakgewricht, maar ook voor balans in het lichaam. Wanneer die inclinatie ontbreekt dan wordt de balans flink verstoord. Het lichaam zal dit proberen op te lossen door alle spieren, pezen en banden rondom het kaakgewricht te gaan vastzetten zodat het kaakgewricht daaruit stabiliteit kan halen. Dit zorgt er echter wel voor dat de onderkaak wordt geblokkeerd en zenuwen klem komen te zitten waardoor je paard bijvoorbeeld:

·         Geen balans meer uit het gebit kan halen waardoor schedeldelen in elkaar storten. 

·         Onder constante stress komt te staan en daardoor niet goed meer kan herstellen

·         Niet meer kan nageven, maar een valse houding aanneemt.

·         Veranderd in een headshaker

·         Zich niet meer echt kan ontspannen

·         Tongproblemen krijgt

·         Aanleunings-problemen krijgt

·         Erg strak en steeds stijver wordt.

 Ik zou de lijst nog wat langer kunnen maken, maar laten we even bij de kern blijven. Als de kiezen dus niet goed meer aansluiten dan worden alle kauwspieren strak, waardoor een paard dus niet meer goed zal kunnen kauwen en daardoor ook minder goed zijn gebit zal afslijten… waardoor er dus weer problemen ontstaan. Daarnaast heeft dit een enorme impact op de bewegingsvrijheid. De onderkaak is de aller grootste patroonzetter in het lichaam. 

Moet je dan daaruit concluderen dat je je paard dan liever handmatig laat behandelen?

Niet persé, het gaat erom hoe dit gebeurt. Hoe de persoon behandeld. Ik ben zelf geen voorstander van paarden die in een tuigje worden opgehangen om de simpele reden dat dat geen natuurlijke positie is van het hoofd en de kaak, en een tandarts op die manier nooit een goede hoekpositie in de kiezen kan behouden en maken. 

Maar ook niet iedere handmatige tandarts is heilig. Ik zie soms tandartsen aan het werk, die beginnen te vijlen zonder eerst goed te kijken naar het gebit of even te voelen voordat ze beginnen of nadat ze klaar zijn met de behandeling.

Ik werk zelf samen met tandartsen die zijn opgeleid volgens de Neuromuscular Horse Dentistry methode door Spencer La Flure. Tandartsen die zijn opgeleid volgens deze methode, kijken bijv. eerst naar het kaakgewricht, voelen de kauwspieren af, kijken en voelen goed in de mond, testen de beweging en gaan op een paard vriendelijke manier aan de slag. Ze sluiten ook tussendoor steeds het speculum (sper) zodat het paard kan ontspannen en kan voelen welke verandering in het gebit wordt gemaakt. Het grootste verschil met reguliere tandartsen en tandartsen volgens de NHD methode is dat de één vijlt, de ander balanceert uit.  Dankzij deze methode en de samenwerking met deze tandartsen heb ik al heel veel paarden kunnen helpen om van hoofdpijn en ook headshaking af te komen.  

De laatste gebeurtenis die hoort in de categorie van de 3 meest voorkomende oorzaken van hoofdpijn bij paarden is het stoten van het hoofd. Ik zie het zoveel gebeuren en je herkent het ook vast wel; die kale plekjes net boven het oog. Of een paard dat zijn hoofd flink stoot als hij schrikt en terugdeinst door zijn luikje. Het zijn allemaal van die dingen die gewoon wel eens gebeuren en niet altijd persé te voorkomen zijn. En toch heeft dit een enorme impact, zelfs als jouw paard daarna geen wondje heeft . Binnenin het lichaam zorgt dat voor schade. Met name het bindweefsel wordt strak, afvalstoffen hopen zich op, spieren worden strak, en schedeldelen worden in elkaar gedrukt. En tadaaa… Daar heb je het perfecte recept voor hoofdpijn.

Mensen kijken hierna vaak of er een wond is en nemen dat als graadmeter of het ernstig is of niet. Terwijl het grootste gedeelte van het proces, juist ontstaat onder de huid wat je dus niet altijd met het blote oog kunt zien. Daarnaast is het natuurlijk wel zo dat je niet 24/7 bij je paard bent, dus je ziet ook niet altijd wat hij/zij allemaal uitspookt als je er niet bent. Maar als je merkt dat je paard ineens weer veel meer gespannen of schrikkerig is, en hij zich niet meer kan concentreren, sta er dan wel bij stil dat je paard hoogstwaarschijnlijk hoofdpijn heeft.