Wat is het verschil tussen de bouw en de houding van je paard?

De kennis van de gemiddelde ruiter over het paardenlichaam is vaak beperkter dan men denkt. Vooral het verschil tussen lichaamshouding en lichaamsbouw wordt regelmatig niet goed herkend. Veel ruiters gaan ervan uit dat hun paard nu eenmaal zo gebouwd is, of dat bepaald gedrag gewoon bij hem hoort. In werkelijkheid ligt dat vaak heel anders en het zijn juist deze subtiele verschillen die het verschil maken tussen een gemiddelde eigenaar en iemand die zijn paard écht begrijpt.

Jouw oog trainen als ruiter om de kleinste signalen van je paard op te vangen.

Regelmatig deel ik in mijn stories voor- en na foto’s van paarden die gemasseerd zijn en daardoor duidelijk verschil laten zien in houding en balans. Toch hoor ik vaak reacties als: “ik zie geen verschil”, “het paard staat anders” of “de achtergrond maakt het vertekend”.

Het oog van de gemiddelde ruiter kan dus nog wel wat getraind worden. Wie écht leert kijken, ziet meteen of een paard correct beweegt, en hoe het met zijn balans gesteld is. Juist die vaardigheid als ruiter levert je enorme voordelen op in je training en het management van je paard.

Je kunt je afvragen waarom dit inzicht bij veel ruiters nog ontbreekt, terwijl houding en balans zo veel vertellen over het welzijn van een paard. Stel je eens voor dat jij wél precies kunt zien wat je paard laat zien, zelfs in de kleinste details. In dit artikel leer je het verschil tussen houding en bouw, hoe je dit kunt herkennen en wat het zegt over jouw paard  zodat jij als eigenaar meteen meer invloed krijgt op balans, beweging en welzijn.

Houding of bouw, dit is het verschil.

Als je eenmaal het verschil leert tussen de lichaamshouding en lichaamsbouw van je paard, dan gaat er een hele nieuwe wereld voor je open! Het kan je hele perspectief op het management en de training van je paard compleet veranderen. Wat eerst niet mogelijk leek, wordt ineens een ander verhaal!

De bouw van een paard ligt vast. Denk aan lengte, grootte en aantal botten, botdichtheid, vachtkleur en de grootte van oren en neusgaten. Dit zijn genetische kenmerken die je niet kunt veranderen. Het voordeel? Zodra je dit herkent, weet je precies waar je wél je energie op kunt richten.

De houding van een paard kun je wél beïnvloeden. Het laat zien hoe je paard zijn lichaam gebruikt en waar hij balans ervaart. Een onderhals, afwijkende beenstanden of een schuine schouder zijn voorbeelden van houdingen die veranderen door training, beweging of het laten losmaken van fasciale weefsels. Soms worden korte hals of "overbouwd" gezien als bouw, terwijl het in werkelijkheid vooral iets zegt over houding en balans.

Je hebt nu gezien dat houding wél te beïnvloeden is en bouw niet. Dat betekent dat je bij je eigen paard waarschijnlijk al subtiele signalen ziet die iets zeggen over zijn balans en comfort. In het volgende deel ontdek je hoe je deze signalen herkent en wat ze precies betekenen voor het welzijn van je paard.

De lichaamsbouw van je paard kun je niet veranderen. Onder lichaamsbouw vallen de genetische waarden die worden doorgegeven in de fokkerij.

Neem even een moment: denk voor jezelf: welke kenmerken van jouw paard zou jij onder lichaamsbouw scharen? Noteer het in je hoofd of op papier. Misschien denk je aan zijn  onderhals, een plat kruis, een rechte rug over overbouwde achterhand. 

Heb je dit helder voor jezelf? Dan deel ik nu een aantal belangrijke kenmerken van de lichaamsbouw.  

• De lengte van de botten
• De grootte van de botten
• Het aantal botten
• De botdichtheid
• De grootte van de oren
• De grootte van de neusgaten
• De locatie van de ogen
• Kleur van de vacht

Dit zijn allemaal kenmerken die niet te veranderen zijn. Je kunt de locatie van de ogen niet ineens verplaatsen en je hebt geen invloed op de lengte of dichtheid van de botten. Dat hoef ik jou natuurlijk niet uit te leggen 😉.

Maar laten we nu eens kijken naar hetgeen wat wél te beïnvloeden is.

Als je eenmaal snapt wat tot de lichaamsbouw behoort, wordt meteen duidelijk: alles wat niet valt onder lichaamsbouw is dus lichaamshouding. En dat is goed nieuws! Want lichaamshouding kun je wél beïnvloeden en dus veranderen.

De lichaamshouding van je paard kan je enorm veel vertellen over de fysieke balans van jouw paard. Je kunt dit zien als een spiegel die jouw exact laat zien hoe jouw paard zich beweegt en ontwikkeld. En er zijn allerlei subtiele signalen die je al waarschuwen van disbalans en aandachtspunten aanduiden.

Je paard zal altijd een lichaamshouding aannemen die voor hem of haar het meest comfortabel is. Dus je paard trainen om een andere houding aan te nemen, of bijvoorbeeld vierkant te gaan staan is geen directe verbetering van de balans of fysieke gesteldheid maar een trucje! We willen hier juist de voorkeurshouding van jouw paard gaan bekijken en beoordelen, zodat je een objectief beeld krijgt.

De lichaamshouding van jouw paard wordt beïnvloed door fysieke bewegingsbeperkingen die blokkades kunnen vormen in zowel houding als beweging. Jouw paard is een prooidier, en daarom zal hij altijd willen blijven bewegen. Dat betekent dat wanneer er fysieke blokkades of beperkingen zijn, je paard deze plekken automatisch ontlast door andere delen van zijn lichaam meer te belasten.

Dit noemen we compensatie. Onze paarden kunnen dat ontzettend goed, omdat ze vier benen hebben. Het mooie is dat je deze compensatie kunt zien in de lichaamshouding, en dat geeft je waardevolle informatie over waar jouw paard extra ondersteuning nodig heeft.

Compensatie als overlevingsstrategie.

Elk paard compenseert op zijn eigen manier. Hoe een compensatiepatroon eruitziet, hangt af van wat het paard in zijn leven heeft meegemaakt. Bij veel paarden begint dit al op jonge leeftijd. Denk bijvoorbeeld aan een veulen dat voor het eerst een halster om krijgt ze zullen vaak tegen de druk in gaan, mits dit door mensen niet wordt voorkomen.

Ook kleine ongelukjes of correctietikken tijdens de opvoeding spelen mee. Een merrie die haar veulen corrigeert, een veulen dat tijdens het spelen onderuit gaat, een keer vallen in de wei of in de sloot, een trap van een soortgenoot, stoten of bezeren aan een omheining – al deze ervaringen laten hun sporen na.

Kleinste ongelukjes met een groot effect

Zelfs de kleinste ongelukjes kunnen een groot effect hebben op het lichaam én gedrag van je paard. Het gevaar is dat je dit vaak niet direct merkt. Een paard hoeft geen open wonden te hebben om compensatie te ontwikkelen; het proces gaat geleidelijk. Compensatie kun je zien als een soort sluipmoordenaar. Omdat het zo langzaam gebeurt, merk je het meestal pas als grotere veranderingen optreden, bijvoorbeeld in beweging of gedrag.

Compensatie.

Belangrijk om te weten is dat er bij compensatie nooit sprake is van één enkel probleem. Het gaat altijd om een patroon van kleinere punten en disbalansen door het hele lichaam. Jouw paard past zich aan, ontlast plekken en legt meer druk op andere delen, waardoor zich steeds nieuwe signalen voordoen.

Jouw paard probeert zich zolang mogelijk staande te houden, precies zoals een prooidier instinctief doet. Niet voor niets is naar schatting 98% van de paarden compenserend. Natuurlijk verschilt het per paard hoeveel hij compenseert; bij het ene paard is het meer dan bij het andere.

Compensatie ontstaat vaak vanuit een pijnlijke plek of door fysieke spanning.

Dit zijn signalen van compensatie in de lichaamshouding van jouw paard:

• Onderhals / Hertenhals (Vaak is dit een gevolg van een blokkade in het gebied van het achterhoofd, de nek en aanhechting van het Nuchea Ligament, waardoor de spieren de wervels moeten opvangen om het lichaam te stabiliseren.)
• Weke rug (Dit is heel vaak het gevolg van een disfunctie in het bekkengebied, waardoor de rug niet op een correcte manier kan worden gebruikt, waarbij de voorhand een deel is gaan overnemen)
• Deukje voor de schoft (Paarden hebben veelal veel spanning in hun CTO (Cervicale Thorocale overgang, waardoor de schouder steiler wordt gepositioneerd, en de hals wat lager uit de hals komt en er als gevolg een deukje ontstaat voor de schoft.)
• Huntersbump (Dit is vaak het gevolg van opgelopen schade aan het bekkengebied met als gevolg dat deze niet langer correct beweegt, waardoor het bekken een andere vorm aanneemt)
• Overbouwd (Dit is heel vaak een gevolg van spanning in de iliofemorale ligamenten, dorsale sacro-iliacale ligament, waardoor spieren en andere zachte weefsels beperkt worden, waardoor het bekken niet goed beweegt en het achterbeen steil en stijf wordt waardoor de croupe hoog komt te staan)
• Karperrug (Vaak het gevolg van een ongelijke niet correcte bewegelijkheid van het bekkengebied, waardoor de laatste thorocale wervels, en lendenwervels onder druk komen te staan en het lichaam deze iets omhoog werkt om voort te kunnen bewegen.)
• Koehakkig (Dit is een stand welke je vaak ziet bij paarden die spanning op spierschade hebben opgelopen aan hun bekkenbodem spieren, waardoor ze met hun benen een ontlastende stand aannemen die hun gewrichten ongelijk belast.)
• O benig. (Dit is een stand welke je vaak ziet bij paarden die spanning op spierschade hebben opgelopen aan hun bekkenbodem spieren, waardoor ze met hun benen een ontlastende stand aannemen die hun gewrichten ongelijk belast. Bijvoorbeeld bij ruinen na castratie) 
• Franse stand. (Dit is een stand die je veel ziet bij paarden, als een paard spanning heeft in het gebied van de schouders, en dit vanaf het boeggewricht met de benen probeert te stabiliseren) 
• Toontredend. (Toontredende stand zie je vaak bij paarden die veel spanning hebben in het gebied van de lage halswervels, schouders, boeggewricht en het borstbeen. De gewrichten worden hierbij ongelijk belast wat het risico op blessures kan vergroten)
• Steil achterbeen (Dit is heel vaak een gevolg van spanning in het bekkengebied, waardoor het bekken niet correct kan bewegen en de benen steil worden geplaatst om het bekkengebied te stabiliseren. Steile achterbenen, zijn vaak stijve achterbenen).
• Gestrekt achterbeen (Dit is een teken dat een paard geen gewicht wil opnemen op de achterhand en het achterbeen. Dit is dus een signaal van ontlasting, wat verteld dat de voorhand van het paard meer wordt belast dan gewenst).
• Onderstandig voorbeen (Dit is een signaal van een paard dat het meeste van zijn lichaamsgewicht belast rondom het boeggewricht, en het borstbeen. Dit vertelt tevens dat de pezen van het been extra worden belast) 
• Gestrekt voorbeen. (Dit is een stand welke je vaak ziet bij paarden die spanning op spierschade hebben opgelopen aan hun bekkenbodem spieren, waardoor ze met hun benen een ontlastende stand aannemen die hun gewrichten ongelijk belast.)

Zomaar een paar voorbeelden van dingen die jij mogelijk terug ziet als je echt gaat kijken naar de lichaamshouding van jouw paard! Het herkennen hiervan is natuurlijk de eerste stap, maar alleen het herkennen voorkomt nog geen blessures. Je wilt hier echt actief actie op ondernemen. En dan is er een heleboel verandering mogelijk! 

(Dit is voor en na het losmaken van de fasciale weefsels in slechts één massagesessie)

Eerder in dit artikel heb je al gelezen dat paarden kunnen gaan compenseren. Maar wist je dat dit vaak een optelsom is van allerlei kleine dingen die een paard meemaakt? 

Denk bijvoorbeeld aan een veulen dat aan het halster hangt, een keer valt, zich stoot, uitglijdt of zelfs in de sloot belandt. Ook ingrepen zoals een castratie of operatie, een trap van een ander paard, ergens tegenaan lopen, verkeerde training, langdurige stress of verkeerd gebruik van harnachement kunnen bijdragen aan compensatie.

Ieder paard heeft wel iets van deze dingen meegemaakt. Dat is ook precies waarom bijna alle paarden compenseren. In de natuur helpt een paard zichzelf met vrije beweging en bepaalde kruiden die het lichaam ondersteunen. Die natuurlijke herstellende processen houden het lichaam in balans.

Aan ons de taak om onze paarden in balans te houden.

Tegenwoordig weten we veel meer over het lichaam van onze paarden, maar kennis over natuurlijke ondersteuning, zoals geneeskrachtige kruiden, blijft beperkt. Ook de manier waarop we paarden houden verandert. Vrije beweging en onbeperkte toegang tot voeding worden steeds vaker onderdeel van goed management.

Daarnaast zijn er de afgelopen jaren steeds meer behandelingen ontwikkeld om compensatiepatronen te doorbreken en opgelopen schade te herstellen. Het is onze verantwoordelijkheid als eigenaar, ruiter of trainer om het lichaam van onze paarden zo goed mogelijk te ondersteunen.

Door bewust te zijn van al die kleine dingen die een paard meemaakt, ook als er geen zichtbare wonden zijn, en door regelmatig te werken aan het losmaken van fasciale weefsels, kun je jouw paard enorm helpen. Het mooiste? Als eigenaar kun je hier zelf actief aan bijdragen en zo jouw paard gezond, soepel en in balans houden.

Met de Happy Athlete Check leer je precies de kleinste signalen van jouw paard herkennen. 

Je ontdekt waar hij compenseert, hoe zijn houding en balans écht zijn en welke plekken aandacht nodig hebben. 

Zo word jij de eigenaar die proactief kan ondersteunen, blessures kan voorkomen en jouw paard gezond, soepel en blij houdt.

Wil je weten hoe jouw paard er écht voorstaat?  Doe de Happy Athlete Check en leer hoe jij de signalen kunt herkennen en je paard precies kunt geven wat hij nodig heeft.